Неспадзяваны госьць
Неспадзяваны госьць
Канчаўся кароткi зiмовы дзень. Сутунела. Нядаўна скончылi абед. Седзячы пры стале, снавалi пляны на будучыню.
Дык вось: калi Попутчiк атрымае дазвол на сталае пражываньне ў Менску, сьцягне сюды жонку з дзецьмi. Ноймуць недзе на прадмесьцi невялiчкi дамок з гародчыкам. Жылсавет можа даць дазвол на гэткай самай аснове, як дае кватэрным каапэратывам. Мацi, гэткiм чынам, будзе дажываць свой век разам з сынам i ўнукамi, даглядаючы гаспадаркi, гадуючы куры.
Старэнькая любiла куры. Пару гадоў назад мела некалькi штук, але пакралi. О, цяпер будзе пiлнаваць! Цяпер ня ўкрадуць!
Жонка Попутчiка будзе памагаць мацi ў гаспадарцы.
Але, куры павiнны быць бязумоўна! Якая гэта прыемнасьць даглядаць гэтыя птушкi, разводзiць куранят, штодзень мець сьвежыя яйкi…
Раптам нехта пастукаў у дзьверы. На парозе цёмнага пакою зьявiўся нейкi сiлуэт.
— Цi тут жыве таварыш Попутчiк?
— Калi ласка… Гэта я… А што?
Незнаёмы падаў лiст.
Запалiлi лямпу.
На рагу канвэрта было напiсана:
СОВЕРШЕННО СЕКРЕТНО
Попутчiк разарваў канвэрт.
Клiкалi яго зараз-жа зьявiцца ў ГПУ.
— Добра… Я зараз… Скажэце, калi ласка, што я зараз прыйду.
— Выбачайце, але пойдзем разам. Я вас, таварыш, правяду, Гэтак мне сказалi…
— Ах, так? Ну добра. Iду ўжо. Зараз апрануся.
Пасланец — малады жыдок стаяў y куточку, не карыстаючы з запросiнаў сесьцi.
Гэтак стоячы, чакаў, пакуль Попутчiк апранецца.
— Што, што гэта? Куды цябе клiчуць? — непакоiлася матка.
— Э, нiчога… гэта такiя… прыяцельскiя запросiны, хай мама будзе спакойна, зараз вярнуся, — адказаў сын, памятаючы аб засьцярозе на рагу канвэрта.
Якое дзiўнае магiчнае дзеяньне маюць гэтыя тры лiтары: ГПУ. Нават чалавек, гэтак лёяльна настроены да савецкае ўлады як Попутчiк, пачуяў раптам адзнакi, што яго пакiдае духовая аднавага; а гэтым самым часам ногi ў яго аслабелi, горла сьцiснула, а нiжняя скiвiца не магла самкнуцца з верхняй, а толькi неспакойна калацiлася.
Пайшлi моўчкi.
— 3 якой мэтай мяне клiчуць, таварыш?
— Ня ведаю — быў адказ.
Пасьля:
— Цi доўга там прабуду? — хацеў Попутчiк хоць крыху разьясьнiць загадку.
— Ня ведаю.
Iзноў iшлi моўчкi.
— Цi «гэта» далёка яшчэ?
— Не. Ужо блiзка.
Узапраўды, «гэта» было ўжо блiзка. На галоўнай вулiцы Менску, на Савецкай, увайшлi ў сенi нейкага вялiзнага дому. Побач дзьвярэй Попутчiк заўважыў на сьцяне чорную мармуровую таблiцу з напiсам залатымi лiтарамi:
Объединенное Государственное Политическое Управление.